Labing Bantughan nga Cebuano!

Pasil, usa sa mga Landmark dinhi sa Sugbo!

Pakighinabi kauban si Ms. Abad kung unsaon pagpalambo sa Cebuano Language!

DIARY 09

October 3, 2008


Ang akong semana makaingon gyud ko nga kapoy og ang pamati nako ganahan nako magpahuway. Kapoy gyud kaayo tungod sa Finals ug mga daghan gyud kaayong buhatonon sa eskwelahan. Daghan kaayo ug assignments, reports, ug interview nga dapat buhaton ug atendaron para makapasar.

Hinuon, kay tungod usa ko ka estudyante... dapat gyud nga akon ni silang buhaton bisan wala ko sa mud magbuhat. Pamati gyud nako, mamatay nagyud ko... hehe oa ra kaayo nuh?? pero mau gyud.. Daghan kaayo ug tun.an.. Perte pagyud niining tag-asa, makawalay gana ug basa ug tuon. Pero, wala gihapo'y mabuhat kay wala koy maibubag sa test kung di ko magbasa og tuon.

Usa gyud sa akong gikapuyan mao ang akong finals sa Com 26. Kung para asa sad ni ang akong gisuwat. Hahaist. Perte gyung kapoya ug binalik balik sa Cathedral Church para mangita ug pari nga puwede nako mainterview, pero sa kasamaang palad ug tingaliy, gidimalas, walay pare nga pwede mainterview. Nangita napod ko ug lain nga pwede mahimong landmark. Hangtod, nakarealize ko nga Pasil nalang kaha.. hehe Salamat sa diyos, humana. Pero ang nakapait...Wala gyud intawn makaabot og 30 minutos.. Pagkapaet.. Pero, nalipay nalang pod ko... bahala na basta ako gyud gipaningkamutan ug gihaguan ang akong pakighinabi.

hehe.. karon ok na.. mana ang finals.. ugma? P.E nalang intawn.. human bakasyon.. Ang nakapait napod, perte rang mubua sa among sem.break.. hahaist.. pero sige nalang kay good girl man ko.. hehe.. SA sunod napod... Thank you sir leo... mwah

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 15

1.Klaro - Clear
- Klaro kaayo nga gusto muapil ang bata og pakigduwa sa ubang bata.
2.Hilabi - Especially
- Dili gyud ko makapuyon ug sabot hilabi na kung sa akong mga amiga.
3.Kawatan - Thief
- May nadakpan nga kawatan sa pikas eskina.
4.Eskina - Street
- Naay daghan nga pulubi nga makita-an sa may eskina nila Wyvren.
5.Naninguha - To strive harder
- Naninguha gyud ang mga estudyante nga makakuha og dako nga grado karong Finals.

DIARY 08

September 18, 2008


Hahaaist.... Grabe kaayo ang akong semana... Makaguol siya pewo malipayon sad hinuon gamay....

Daghan kaayo mi og mga buhatonon sa eskwelahan. Naa ang mga assignments na dapat buhaton, mga reaksyon papers namo ug daghan pa nga kinahanglan namong buhaton ug mahuman dayon tungod hapit na ang among finals. Mejo kapoy gayod ang akong semana ug akong tag-anon nga sa sumusunod nga semana mao ghapon. Naguol pod ko tungod sa Debate nga dapat namong buhaton para sa English 7. Naguol ko kay wala kaayo gyud ko nakasabot kaayo sa kung unsaon ang proseso. Nakasuway nako ug Debate sauna pero lahi ang proseso nga among gigamit. Makaingon ko nga lisod gayod ang proseso nga dapat namong sundon. Makaingon ko nga gikuyawan ko para sa among debate nga karon nang Lunes mahitabo, naghinaot intawn ko nga nindot ang mahitabo ug unta makastorya ko og tarong sa akong mga puntos.

Hinuon, malipayon pod ko bisan daghan kaayo'g humanonon ug memoryahon tungod ugma, Debut na sa akong amiga nga si Dael!!!!!! Malipayon ko para ka niya kay gihatagan pa siya ug higayon nga mabuhi ug makauban ang iyang mga gimahal ug nagmahal ka niya. Naghinaot pod ko nga mahimong malipayon ug malampuson ang iyang celebrasyon sa iyang Birthday ugma.........

Sana gyud.. mahuman nako ang tanan nga dapat nakong buhaton para wala na ko'y problema. Hatagan ta ko og kusog ug determinasyon sa Ginoo para dili ko tapulon ug himo sa mga angay buhaton....... Sa sunod nga pagchika-chika nato gimahal kung talaan..... mwah!

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 14

1.Maningkamot - To strive hard
- Maninguha ko ug maningkamot nga makapasar sa akong mga subjects.
2.Mag-amping - To take care
- Dapat mag-amping ang mga studyante labaw na kung mulabang sa high-way.
3.Lisod - Hard
- Lisod ang kahimtang ni Angie tungod sa iyang sakit.
4.Pagtuo - Beliefs
- Ang pagtuo ni Rey sa Ginoo nabag-o sukad nisulod siya og Youth For Christ.
5.Piligro - Dangerous
-Piligro ang mulakaw sa ngit-ngit labi na ang mga dalaga.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 13

1.Alimpatakan - Mind
- Dapat ibutang sa atong alimpatakan ang tanang gitudlo sa atoang Ginoo.
2.Binoang - Joke
- Hilig kaayo si Meg mag sulti og mga binoang sa iyang mga higala.
3.Tinood - True
- Aron magdugay ang usa ka reporter dapat siya tinood sa iyahang kaugalingon.
4.Maningning - Amazement
- Maningning ko sa kataas sa mga buildings nga akong nakita.
5.Hamugaway - Middle class in the society
- Hamugay ang pagpuyo sa pamilya ni Jackielyn.

DIARY 07

September 15,2008


Ang akong semana, makaingon ka nga nindot siya. Makaingon pod ko nga mejo kapoy sad siya. Makaingon pod kon nga laay pod ang akong semana.

Nindot ang akong semana, kay ang akong mga amiga ug ako puro excited ug malipayon kay hapit na ang debut sa among amiga. Nagkaguliyang mi'ng tanan og pangita sa among mga isul-ob sa iyahang debut. Katong mga panahona, malipayon kami kay nakahatag mi og higayon sa usat-usa nga magkakuyog. Ang akong semana pod, naay gamay nga ka kapoy. Kapoy siya kay, tungod siguro sa nahitabo pod nga Intramurals. Makaingon pod ko nga kapoy siya, kay tungod daghan pod ang mga angay nga dapat buhaton sa eskwelahan sama sa mga assignments, interviews ug uban pa nga kinahanglan dayon namong buhaton para makapass.

Laay ang akong semana tingali tungod kay tungod sa Intramurals, mejo di nako ganahan nga naa pay klase. Kataw-anan pero, ang akong gibati atong mga panahona mao ang pagtulog nalang og paglaag. Makaingon ko, dako giyud ang epekto sa mga adlaw nga walay klase sa mga estudyante pareha kanako. Makabati ko og kalaay nga musulod sa akong mga klase.

Sa akong semana, naa pod koy nakat-unan. Nakat-unan nako nga dapat di ko magpada sa akong gusto ug sa akong kalaay. Puwede kining makadaot sa akong linihukan bahin sa akong pag-eskwela ug sa akong linihukan bahin sa kinabuhi. Dapat, ibutang pirmi sa atong alimpatakan nga, ang kinabuhi, dili lang kalipay, dili pod lang kaguol pero dapat kabaw ta musakripisyo sa mga importanteng mga butang nga kinahanglan nga buhaton para sa atong kaugalingong kaayuhan.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 12

1.Pakighinabi - Interview
- Mahanindot ang akong pakighinabi kauban si Manang Lilay.
2.Uyamot - Pity
- Uyamot kaayo tanawon ang mga bata nga natulog lamang sa dan.
3.Lami - Delicious
- Lami kaayo ang mga cakes sa Goldilocks.
4.Salbahis - Bad person
- Salbahis nga pagkabata si Erika.
5.Saba - Noice
- Saba ang mga tao nga nagprotesta alang sa pagpahawa ni Pres. Gloria Macapagal Arroyo.

DIARY O6

September 7, 2008

Ang akong simana, makaingon ko nga malipayon ug dili gyud kini nako makalimtan. Nagsaulog ang among eskwelahan sa among 2008 Intramurals. Kani nga panahon nakahatag ko og higayon sa akong kaugalingon nga maka hatag og oras sa akong mga higala. Malipayon ko sa tulo ka adlaw nga kami nagkuyog.

Ang tanang katawa, mga ginitikay ug mga pakigistorya namo sa usa't-usa dili gyud nako makalimtan hangtud-hangtod. Ang among mga pag kiat-kiat nga makaingon ko nga dapat ko magpasalamat gyud og tinuod sa Ginoo kay iya kong gihatagan og mga amiga nga ingun-ato ka bibo, ug mudawat kung unsa gyud ko.

Pag-abot sa kinatapusang adlaw sa among Intramurals, nagkatapok-tapok ming tanan ug ang uban pa sa tagsa-tagsa namong mga higala. Nagkailahay ang tanan. Naabot ang gabie og among nahunahunaan nga suliton ang panahon nga gihatag sa amoa nga nagkauban ming tanan, nangadto mi sa "GIMIK" ug didto nagpatuyang mi sa among gibati ug pagkanta sa tanang gusto namo kantahon....

Dili gyud nako makalimtan tanan-tanan, pirmi gyud to nakong itago sa akong kasing-kasing. Di mailisdan og bisan unsa ang oras ug mga katawa nga akong nabatyag sa ilang mga nawong......


gi mahal nako ang akong mga higala sama sa pagmahal nako sa akong kaugalingong pamilya........

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 12

1. Naghinaot - Wishing
- Naghinaot ko nga makakita ko og lalaki nga mahalon ug alagaran ko.
2. Mangginguwawon - Shy
- Mangginguwawon nga pagkatao si Shiela Mae.
3. Malipayon - Happy
- Malipayon nga gi-saulog ni Rey ang iyang graduation.
4. Minos - Less
- Minos na ang mga tao nga mutabang nga walay pangayuon ig-balik.
5. Masinabtanon - Understanding
- Masinabtanon nga bata si Rhea kay iyang huna-hunaon ang ilang kahimtang sa kinabuhi.

Pakighinabi bahin sa Apas Lahug kauban si Sir Philipe Bautista

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 11

1. Lumulupyo - Recipient
- Si Junvivs Patron usa ka lumulupyo sa Brngy. Pasil.
2. Pagpasaylo - Forgiveness
- Sakto ang pagpasaylo sa mga nakasala kanato.
3. Tiguwang - Old
- Usa ka tiguwang ang akong nakit-an nga nag higda sa dalan.
4. Bulok - Color
- Ang akong pinaka ganahan nga bulok mao ang purple.
5. Maniniyot - Photographer
- Puhon, ganahan ko mahimong usa ka maniniyot.

DIARY 05

AUGUST 28, 2008

Karon nga semana, makaingon ko nga malipayon ug may sagol pod nga kakapoy ug kasakit.Usausahon nako ang tanan. Malipayon ang akong seman kay tungod naabot na ang akong Tito gikan sa Butuan, ug malipayon namong gi pagsadya ang ika upat nga anibersaryo sa kamatayon sa akong lolo. Nakabati ko ato nga panahon nga wala nakoy mapangayo pa labaw na kung sa pamilya. Makaingon ko bisan na wala sa tupad nako ang akong ginikanan, completo ghapon ko ug malipayon kay kabaw ko nga ila gibuhat ang tanan mapakita lang kung unsa mi ka importante nila.

Ang akong semana, may sagol nga kakapoy kay tungod sa mga daghang buhatonon. Pero nakaingon pod ko nga, di man sad diay gyud kapoy kung imo lang himuong malipayon ang imong mga buhatonon ug imo kining mahalon. Naay kasakit sa mga miaging adlaw, kay tungod sa gugma nga di mapugngan. Mejo gimingaw lang ko sa mga panahon nga magkuyog mi ug kuhaon ko niya, kay tungod sa miaging mga adlaw mejo wala mi'y panahon para magkita, pero bisan ingun-ana ang situasyon kabaw mi nga pagsuway lang kini ug dapat di mi muundang ug mubitaw sa usat-usa.

Puno ug gugma.... hahai.... naghinaot nga ang mga sumusunod nga adlaw mahimong malipayon ug maghatag kanako og lain nga makat-unan.

Sugilanon....

Labing Halamdunan Nga Kasinatian Nga Sugboanon



Hayskul ko nang mahitabo ang labing halamdunan nga kasinatian sa akong pagka sugbo-anon. Sinulog to nahitabo. Ang akong mga amiga sa eskwelahan kay nangimbitar nako na mulaag, mangadto daw mi sa Ayala. Busa, dapat pud ko muadto ug Ayala, kay kingahanglan ko muapil sa pagtipon-tipon sa among grupo. Adtong adlawa, nananghid ko sa akong lola na mulakaw ko, ug muadto ko sa Ayala kuyog ang akong mga amiga. Gisugtan ko ug gipakuyog. Sa dihang nagsakay nami ug jeep, nahibong mi na lahi na ang ruta sa jeep na among gisakyan. Diha nami nasayod na ang ruta sa mga pasaheroan na jeep kay nalahi na tungod sa mga kalsada na gisirad-an para sa mahitabong parada. Pero bag-o mi ni adto sa Ayala amo sang gihapit ang among usa pa ka amiga na ingun na makigkita namu sa Mango Avenue.



Daghan kaayo ug tao sa Mango Avenue, na hapit na di makita ang dalan. Kami sa akong mga kauban namrublema kung unsaon namu pag-agi sa gidaghan sa tao. Wala na mi’y lain pa na mabuhat ug lain pang mahunahuna-an kung di ang makig sabay ug makipagpiitay nalang sa mga tao. Nagkadaghan ug maayo ang mga tao. Sa dihang palabang na unta mi, naabot ang punto na di nami kagawas tungod kay ang mga tao nagkanyahay na ug panukmuroy. Nagsipag banggaay na ang tanan. Kami sa akong mga kauban napiit najud ug di nami ka ginhawa pa. Abi nako, mao nato ang katapusan sa akong kinabuhi. Tungod sa kadaghan sa tao hapit nako makuyapi ug mapawng ang akong panan.aw tungod sa kainit sa adlaw. Maayo nalang gane kay naka pangita mi ug agi.anan na pwede mi maka balik sa agi, ug salamat sa ginoo nakalusot mi sa kadaghan sa tao. Nakalabang mi, ug didto nakita og natambungan namo ang among amiga. Nadayon mi sa Ayala, ug naglingaw-lingaw didto. Pagka gabie na, misakay ko ug jeep para muuli na, pero mao gihapon, lahi na ang ruta. Kinahanglan pako magbaktas pero nindot gihapon kay nakakita ko sa mga pabuto sa Fuente Osmena. Pag-uli nako, nakasab-an ko kay nadugay ko, ug nagabhian. Di man pud nako ma basol ang akong lola namasuko kay nabalaka pud sila. Wala siya nako masultie sa nahitabo kay bantay mas maglagot pa siya. Pero bisan in-ato, nalipay gihapon ko sa tanang nahitabo kay mas nahimong mas labing halamdunan ang akong Sinulog atong tuiga, ug bag-o na experhenxa para nako ang nahitabo atong panahuna.

DIARY 04

August 22, 2008

Ang semana nako makaingon ko nga nindot ug malipayon. Daghan ang mga nahitabo ug daghan ang mga mahanindot nga mga experyensa. Karon nga semana, makaingon pod ko nga kapoy gamay kay naa pod daghan nga buhatonon ug mga assignments nga dapat humanon. Bisan kapoy gamay, para nako basta naa ang akong mga amiga kuyog naku, walay kapoy... para nako walay problema.... labi na, na naa pod ang akong pamilya sa luyo nako perminte....

Karon nga semana, nakaingon ko sa akong kaugalingon nga ig human sa mga kasakit, sakripisyo ug kalisod nga imong naagian sa kinabuhi, maabot ra gihapon ang adlaw na mismo ang panahon ang mubaws para kanimo. Tungod sa mga amiga nako karon nabalik ang akong pagtuo sa akong kaugalingon. Tungod sa ilang gugma, nabalik ko kung unsa ko sauna. Karon nagpasalamat ko nga naabot sila sa akong kinabuhi.

Usa ra gyud ang klaro sa akong panghunahuna karon.. nga buhaton nako ang tanan na akong makaya para di sila mawala ka nako. Na di ko musugot nga mawala sila sa akong kinabuhi sama sa akong naagian.... Nag-ampo ko nga sana dili musugot ang Ginoo nga mahitabo ang akong gikahadlukan sa tanan.... Sa akong kinabuhi karon, makaingon ko nga wala nakoy mapangayo pa kay karon nga punto sa akong kinabuhi makaingon ko nga ako completo ug contento.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 10

1. Respected - Tinahoran
- Ang tinahoran nga Congressman naa dinhi sa sugbo.
2. Restless - Dili makapahulay
- Dili makapahulay og tarong ang mga kalag na wala kaagi ug hustisya.
3. Sum - Kantidad
- Ang kantidad sa kwintas nga gipalit ni R-jay mao kay P1,000.
4. Consider - Ila
- Gi-ila nako siya nga ako nang tinuod nga igsuon.
5. Pale - Luspad
- Nangluspad ang babaye tungod sa kakapoy sa iyang trabaho.

Pakig-istorya bahin sa politika kauban si Teodote Allego

DIARY 03

AUGUST 15,2008

Hello, medyo bati ang pagsugod sa akong adlaw pero ok ra ang ending. Sa tinuod lang ang akong semana karon medyo relax lang ug wala kayo'y buhatong ug wala kayo'y mga deadlines, assignments ug mga buhatonon siguro sa rason na bag-o pa nahuman ang midterms. Karon naay nahitabo nga exhibit sa CICC, dghan kaayo og mga accessories ug mga barato ra kaayo. Pagkahuman ug panlakaw ug pamalit sa CICC ang tibuok Mass Communication students mangadto sa USJ-R kay na'ay mahitabo na workshop, talk ug mga activities. Bsan dili nindot ang sugod sa adlaw o ang almost 1/4 sa akong adlaw tungod naay daghan nahitabo pero wala ko pasagdie sa akong mga amiga... salamat kanila mao nga nahimo nako nga musukol ug usa nga naa sa lugar.. ug sakto ka. Na dama nako ang dakong kalipay nga kung unsa ko ka swerte nga naa ko'y mga higala pareha nila sa akon babes.

Diri nalang kutob.... sa uulitin...

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 09

1.Wisdom - Kinaadman
-Dili mabaligya ang kinaadman sa usa ka tao.
2.Luxury - Kaluhoan
-Nabuhi si Nadya sa usa ka kaluhoan na pamaagi.
3.Manage - Dumala
-Ang usa ka mantutudlo dapat kahibalo mudumala sa iyang mga estudyante.
4.Mark - Timaan
-Ang nahitabo sa adlaw nako karon magpabilin jud og timaan sa akong dughan.
5.Nationalistic - Makinasudnon
-Importante ang mahimong usa ka makinasudnon na tao.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 08

1.Glimpse- Siplat
-Nindot kaayo ang siplat sa iyang mga mata.
2.Horrible - Makalilisang
-Makalilisang kaayo ang gibuhat sa lalaki sa babae.
3.Incidental - Salagma
-Usa ka salagma ang nahitabo sa kinabuhi ni John.
4.Good - Buotan
-Buotan kaayo ang mga estudyante sa STC.
5.Jolly - Masadya / Malipayon
-Masadya ug malipayon ang mga tao sa nahitabo na pista sa Mambaling.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 07

1.Decoration - Pangadorno
- Nindot kaayo ang mga pangadorno sa ilang balay.
2.Elegance - kaambong
- Ang gugma puno kaayo og mga unexpected na kaambong sa kinabuhi.
3.Explanation - Kahubitan
- Ang akong kahubitan wala gihapon kontra kay kabaw lang.
4.Exploit - Pahimulus
- Ganahan ako mag pahimulus sa akong bakasyon.
5.Flattering - Mamanyan
l-Napaka mamanyan sa mga gisulti sa debaters.

Interview With An Exemplary Cebuano

Interview Link:

Essay sa "EXEMPLARY CEBUANO"

Naka interview ko sa Chief Brngy. Tanod sa Brngy. Suba sa Pasil nga si Sir Florentino Castigador. Nindot ang among panagistorya, nakatubag siya sa akong mga pangutana ug nakaila nako siya ug maayo, tungod sa iyang gipang hisgot na mga experiensya niya sa iyang posisyon sa gobyerno. Nakakita ko kung unsa ka lisod ang mahimong parte sa gobyerno, ato pa ni Sir Castigador, lisod kaayo mahimong parte sa gobyerno kay gubot kini ug madalas ang sala sa uban mapaling ngadto kaniya, pero ni puno siya na bisan ingun-ana, malipayon siya na makahatag sa iyang serbisyo sa iyang gisakupan....

Misulti pod si Sir Castigador nga sa pagserbisyo, dapat kalimtan ang pulitika para makahatag ka sa imong dapat ug kaya na mahatag para sa kadaghanan. Tungod sa mga gipangsulti ni Sir Castigador, nakaingon ko na dili lalim ang mukupot sa kaayuhan sa dako nga lugar. Dili sayon ang mahimong ihemplo sa uban labaw nga dili pareho ug batasan ang mga tao na pwede ra dayon nimong mapasunod. Nakita nako sa iyang mga mata kung unsa ang iyang kagustuan nga makita ang Brngy. Suba na malinawn ug nagtinabangay....

Si Sir Florentino Castigador,tinuood na usa ka "Exemplary Cebuano" para ka nako nga pwede ipanghambog sa uban. Gigamit niya ang iyang serbisyo para sa uban kay sa iyang kagustu-an na maghimo ug kausaban sa iyang lupon. Usa siya sa mga dyutay na cebuano na makita nimo ang dedikasyon sa iyang trabaho ug makita nimo na daghan na ang na contribute niya sa pagpabilin sa peace and order dinhi sa lumulukbo......

DIARY 02

AUGUST 8, 2008

Wuhoo... grabe kaayo kakapoy ang semana.... Midterm man jud namo. Tuon dinhi, tuon didto, himo og project ani, ug ngadto..... hahai..... Pila ka adlaw na walay tarong na tulog tungod sa kadaghan sa buhatunon....ug daghang tun-anan....Pero sa wakas nakalingkawas najud tawn.. mana ang midterm sa wakas. Naghinaot lang jud ko na sana maayo ang akong mga kuha sa akong mga exam para "Happy"....

Karon naghunahuna ko sa akong interview para sa midterm namo sa Com 26.... ug sana maupload dayon kini para makapahuway nako.... ug maka hatag ko ug saktong tulog para sa akong kaugalingon.... sana mahuman najud ko... hahai... hapit na sa com 26 pero sa com 5 wala pajud....

sa sunod nasad... magbuhat sa ko ako mga projects... what a day!!!! godbless....

DIARY 01

JULY 26, 2008

Ang akong simana medyo kapoy kaayo. Kapoy kini tungod sa mga daghan ug mga aktibidad sa eskwelahan, daghan ug mga research works, mga projects, tun.anan ug mga deadlines na kinahanglan na dayon nakong buhaton. Pero bisan inana ang akong simana, naa man pod oras na makarelax pod ko.... Maka chikachika sa akong mga amiga ug sa akong pamilya. Katong padung naku matulog naka hunahuna ko nga unsa kaha ang akong kinabuhi kung wala ko mubalhin sa STC? Ciguro hayahay kaayo ko karon. Pero kadugayan nakahunahuna ko na lahi rajud and akong saunang eskwelahan kesa sa STC ug nakaingon ko na di ko dapat magmahay.

Paghuman nako ug muni-muni.... Nag-ampo ko ug nangayo ug pasalamat sa Ginoo.... ug naghinaot na ang ugma mahimong nindot na adlaw para kanako.....

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 06

1.Signal - Sinyal
-Ang mga pulis ni sinyal sa mga tao na mupadaplin.
2.Space - Wanang
-Kinahanglan si Maribel og wanang sa ilang gugma ni Miguel.
3.Spare - Daginot
-Nagdaginot pajud ang bata sa iyang pagkaon.
4.Treasure - Bahandi
-Bahandi para nako ang akong pamilya.
5.Underestemate - Taniya og Lubus
-Ubus kaayo ang iyang pagtan-aw kanako.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 05

1.Flourish - Uswag
-Ang usa sa mga trabaho na dapat buhaton sa presidente mao ang kauswagan sa nasod.
2.Enhance - Tuboy
-Dapat nako ituboy ang akong mga talento para mas mumaayo pa ako.
3.Enough - Makatagbaw
-Makatagbaw para sa tanan ang pagkaon sa celebrasyon.
4.Prefer - Palabi
-Mas mupalabi pa ako na magutom, kesa mangawat ko.
5.Silver - Pilak
- Ganahan kaayo ko og mga pilak.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 04

1.Audition - Panalinghog
-Ni suway ko ug panalinghog sa Pinoy Idol.
2.Against - Supak
-Supak ako sa relasyong laki sa laki.
3.Honor - Dungog
-Importante sa usa ka tao ang dungog.
4.Friend - Higala
-Mahal nako ang akong mga higala.
5.Flood - Lunup
-Dako kaayo ang nahitabong lunup sa Minglanilla.

Lima ka bag-ong sugboanong pulong 03

1.Ceremony - Tulumanon
- Ganina ra nagsugod ang tulumanon.
2.Certificate - Kamatuuran
- Nakadawat og kamatuuran si Alvin tungod sa iyang pagkabuotan.
3.Chain - Kadena
- Ang luoy na babaye gi gapos ug kadena.
4.Awkward - Bakikaw
- Baikikaw ang mukatawa og kusog sulod sa simbahan.
5.Attract - Dani
- Na dani ko sa iyang kaguwapa.

Interviews

Interview with an Employee:


Interview with a Vendor:


Interview with a Student:

IKATULONG INTERVIEW:

Empleyado, mi uyon sa palakaw ni Arroyo...

Nipasundayag ang usa ka empleyado sa Go Large Company, nga nagngalan og Criscor Vengie Petallar, 25 anyos na lumulupyo sa Brngy. Trueman sa Pasil na nakauyon ug natagbaw siya sa mga gipangbuhat ni Presidente Arroyo sa Pilipinas. Mi ingun ang dalaga na dghan na og naitabang ang presidente ug dghan napod ang nabag-o sa Pilipinas tungod kaniya. Miingon ang empleyado na walay nabag-o sa iyang kahimtang sa kinabuhi kay bisan lisod ang panahon nakasayod siya ug nakasabot siya sa mga krisis na giagian sa Pilipinas. Sa tanang presidente sa Pilipinas si Cory Aquino ang iyang pinaka gnahan sa tanan tungod sa mga naitabang niini sa Pilipinas labaw na sa kababaihan. Mi puno ang dalaga na wala siya maayon sa kung giunsa ug pagpalakaw sa saunang prsidente nga si Erap Estrada ang Pilipinas tungod sa mga rason nga, gubot, ang pagpanikas niini kay klaro kaayo sa tanan ug kung giunsa niini gipalakaw ang gobyerno na perting bati mao sa tanan siya ang iyang gi considar na bati na presidente sa Pilipinas.

IKADUHANG INTERVIEW:

Tendera mipahayag sa iyang gibati...

Usa ka street vendor na nagngalan og Dioscora Geralde, 61 ka anyos nga lumulupyo sa Brngy. Pama sa Pasil ang muingon na wala siya matagbaw sa gipang buhat ni Presidente Arroyo sa Pilipinas, kay ang mga plano niini para sa katawhan wala gihapon niini matuman. Mi puno si Dioscora na sige lang ug saad ang presidente pero wala jud mubuhat ang iyang angay pambuhaton. Ato pa sa maong tindera, naapektuhan og maayo ang panginabuhi ug kahimtang niya karon kesa sa saunanga mga miaging presidente tungod, mas mahal na ang mga palitunon ug ang ilis sa mga dolyares nagkaubos ug maayo. Dungag pa sa maong tindera, sa tanan na miaging presidente sa Pilipinas, si Presidente Arroyo ang gituuhan niyang pinakabati tungod sa mga rason nga, magsige lang kini og larga bisan asa, ug ang kwarta ni gigamit niini kay ang kwarta sa Pilipinas ug mipasundayag pasad kini na di maayo ang maong presidente tungod sa iyang pagka diktador, iya ang matuman kung kinsa ra ang iyang magustuan na ibutang sa posisyon sa gobyerno ug dili na kini mag-agi pa sa iyang gisakupan.

UNANG INTERVIEW:

ESTUDYANTE WALA MUAYON SA PALAKAW NI PRES. ARROYO...


Usa ka estudyante sa USJ-R nga nagngalan og Teodote Allego ang muingon na wala siya matagbaw sa mga gibangbuhat ni Presidente Arroyo sa rason na gituohan niya kining kurapt. Ato pa sa 18 edad na batan-on, mas maayo pa daw and panahon sa saunang presidente nga si Fidel Ramos, kay di kaayo grabe ang kurapt sa katong mga panahona. Mi padayag pod ang estudyante na si Erap Estrada ang pinakabati nga giagian nga pangulo sa Pilipinas kay , mas grabe kaayo ang kuraptsiyon sa iyang panahon. Mi sulti pud ang estudyante na dghan pa ang dapat makat-unan ang mga Filipino sa pagpili og presidente.

Cebuano Words Recorder by Pigafetta in 1521

Reaksyon:

Sa tinuod lang, na kalitan ko sa mga cebuano words na akong nakita, ug nataha usab ko sa mga cebuano words na akong nabasahan. Nalingaw ko ug basa nila pero naglisod pud ko ug litok ug pagsabot. Sa pagkakita nako sa mga cebuano na words, nakaingon jud ko kung unsa ka nindot ang atong dialekto, nakasayod pud ko, na ang dghan pa diay mga cebuano words na dili na kaayo gamiton ug litukon karon sa mga tao. Lain najud kaau ang sinultian sauna ug sa pagka karon. Ang cebuano sa unang panahon, mas lisod kesa sa karon na modern cebuano na atong ginamit. Mas lawom sabton ang sinaunang bisaya, ug mas kinahanglan siya ug dakong pagsabot.

Daghan jud kaayo ko ug nakat-unan. Nakasayod ko na, buhi pajud diay ang dialekto sa cebuano ug dili jud kini mawagtang bisan unsaon pa. Sa akong pagtan-aw, dapat paninguhaon natong mga cebuano na dili mawala ang kanindot sa atong historya ug mau pod ang mahanindot natong dialekto.

3. Nagcover ka ug presscon ni Mayor Osmena, midway sa presscon, naay robbery alarm nahitabo duol sa Redemptorist sa Gen. Maxilom Ave.

Pangutana:
Mag pabilin ba ka sa presscon o muadto ka sa robbery alarm?


TUBAG:

Kung nag cover ko sa presscon ni Mayor Osmena, ug nikalit naay robbery alarm na nahitabo duol sa Redemptorist, cguro kung ako papilion kung magpabilin ba ko sa presscon o muadto ko sa robbery alarm, cguro ang akong pilion mao ang robbery alarm. Akong pilion ang robbery alarm duol sa Redemptorist kay para nako, mas nindot ang mahimo nakong storya, mas ma interesante ang mga manan-away sa balita, ug usa pa, kung akong i-timbang ang presscon sa robbery alarm, mas aktibo paminawn ang robbery alarm sa Redemptorist kung i-kumpara sa presscon na di man sa pagsulti pero medyo boring ug panigurado mapul-an ra ang mga tao ug paminaw sa balita. Kung muadto ko sa robbery alarm mas naay intense ang istorya ug panigurado ang mga tao mataha ug di jug mapul.an ug pamati sa maong balita.

3

2. Absent ang tanang 5 nimo kabuok ana reporter, ikaw ray nahibilin, nakadawat ka ug report na nagbaha sa:

a.) Bogo
b.) Talibon
c.) Ilo-ilo
d.) Tacloban
e.) Colon St.
unsa ang imong buhaton?

TUBAG:

Kung absent ang tanang 5 nako ka reporter, ug ako ra ang nahibilin ug unya nakadawat ko ug report na nagbaha sa 5 ka lugar siguro ang maayo nakong buhaton mao ang, ako i-update kung asa mas dghan ug napinsala, kung asang baha ang grbe pa atong higayuna ug kung asa ang mas dghang tao ang nangamatay. Kung asa ang mas grabe na baha na padayon pang nagkagrabe atong orasa, didto ko muadto. Ang nahibilin na mga lugar na nag baha pod, siguro, mu-tawag ko sa mga tao na pwede nako ma-interview ug pwede nakong mapangutan-an bahin sa nahitabo sama ang mga opisyal sa katong lugara o uban pa na nakasaksi kung unsa ang mga nahitabo ug naay sapat na kaalamag sa mga nahitabo. Pwede nako pod sila anyayahan o imbitaron ug usa pakig.istory para makapangutana ko ug makakuha ug mga updates ug mga impormasyon bahin sa baha na nahitabo atong lugara para makasuwat ko reliable na istorya.

1. Naa kay duha ka news teams, naay 6 ka news event, kung papilion ka ug duha para himuan ug istorya, unsa ang imong pilion?

6 ka news events:
1. Pagkalunod sa MV Princess of the Stars sa Romblon
2. Tubigon, Bohol
3. Crash sa eroplano sa Pal Mactan Airbase
4. Naay napaakan ug ero sa Junguera
5. Nag brown-out sa Pardo
6. Nag Fiesta sa Minglanilla

TUBAG:

Kung ako naay duha ka news teams, ug naay 6 ka news events anang higayuna, ang akong pilion sa unom na himuan ug istorya mao ang "Pagkalunod sa MV Princess of the Stars sa Romblon" ug ang "Nag Fiesta sa Minglanilla". Gi pili nako ning duha tungod, una ang Pagkalunod sa MV Princess of the Stars sa Romblon kay ang istory kay dako, maka ingganyo ug tao ug ang istorya kay nagtuyok sa dako na numero sa tao. Ako pod siyang gipili kay ang pagkalunod sa MV Princess of the Stars kay, nagstorya bahin sa kinabuhi, usa siya ka seryoso na istorya na kabaw ko tungod sa kadako sa isyu, daghan ang makabati sa gibug-aton sa isyu ug sama sa emotion na naa sa event. Ako pod gipili ang Fiesta sa Minglanilla, kay posible na dghan ang mga aktibidad na pwedeng mahitabo sa pagsaulog sa ilang Fiesta, ug ako pod siyang gipili kay sa bahin nako, nindot ang pwedeng maging impact ani sa mga manan-away, ug ang event nindot iparis sa Pagkalubog sa MV Princess of the Stars tungod sa lahi-lahi nila ug mood, sitwasyon ug ang pagkalahi sa ilang emosyon na pwedeng mahatag ug maabsorba sa mga mutan-aw.

Lima ka bag-ong sugbuanong pulong 02

Mga bag-ong pulong na akong nakat-unan:

1. Naglaom - Expect
- Naglaom ko na mahimong nindot ang imong presentasyon.

2. Kay - Because
- Ganahan ko ug kolor na bulawan, kay nagrepesentar ni ug katigayunan.

3. Ka-way alamag - Ignorance
- Ka-way alamag nako basta ang istorya kay gugma.

4. Panaghiusa - Unity
- Dapat tanang tao sa kalibutan naay pangahiusa.

5.Propesyon - Career
- Ang akong gi pangandoy na propesyon, mao ang mahimong tagapamalita.

Lima ka bag-ong sugbuanong pulong 01

Mga bag-ong pulong sa Cebuano na akong nakat-unan:

1. Kahimanan - Instrumento
- Ganahan ko mahimong nindot na kahimanan sa tanang kabatan-unan.

2. Sinugdanan - Origin
- Ang ginoo ang sinugdanan sa tanan.

3. Pagtinabangay - Teamwork
- Importante ang pagtinabangay sa taga usa ka Filipino.

4. Bulawan - Gold
- Delikadado ang magsul-ob ug bulawan na alahas kung maglakaw-lakaw.

5. Interesante - Interested
- Interesante si Diana na paliton ang skinny jeans.

Napulo ka pangutana alang ni Allah Barak Cibama

Kung ako, mahatagan ug higayon na makaistorya si Allah Barak Cibama, ang napulo ka pangutana na ako ipangutana niya mao ang mga sumusunod:

1. Unsa ang imong gi-bati na ikaw ang bag-ong presidente sa Amerika?
2. Unsa ang imong mga plano?
3. Unsa ka bug-at ang responsibilidad na mahimong presidente sa Amerika?
4. Kinsa si Allah Barak Cibama?
5. Sa tan-aw nimo, ngano ikaw man ang nakadaog sa eleksyon?
6. Asa ka nagkuha ug kusog para mulaban?
7. Kinsa ang mga tao na nitabang nimo?
8. Kinsa ang mga tao na imong gustong pasalamatan?
9. Unsa ang imong mapasalig sa mga tao sa Amerika?
10. Para nimo, unsa ang nakalahi nimo kang George W. Bush?

Napulo ka pangutana alang sa Sto. Papa

Kung ako mahatagan ug higayon na makaistorya ang respetado na Sto. Papa, ang napulo na pangutana na akong ipangutana ka niya mao ang mga sumusunod:

1. Unsa ang imong gi-bati na ikaw ang giilhan na Sto. Papa sa tanan?
2. Unsa ka dako ang responsibilidad na mahimong Sto. Papa?
3. Kinsa ang among giilhan na Sto. Papa?
4. Unsa ang imong masulti sa dagan sa kalibutan karon?
5. Malipayon baka na ikaw ang Sto. Papa?
6. Unsa ang imong mga plano para namong mga Kristyano?
7. Sa tan-aw nimo, unsa ang kuwang sa pagpuyo sa mga Kristyano karon?
8. Unsa ang imong masulti sa mga batan-on karon?
9. Uyon baka sa pagpakasal sa pareha ug kinataw?
10. Kung ikaw, pasultion sa mga tanang katawhan sa kalibutan, unsa ang imong isulti ka nila?

Napulo ka pangutana alang kang Cess Drilon

Kung ako, mahatagan ug higayon na makastorya si Cess Drilon ang napulo ka pangutana na ako ipangutana ka niya mao ang mga:

1. Unsa ang paminaw na gi hostage ka sa mga Muslim na terorista?
2. Gi unsa ka pagtrato sa mga terorista katong naa paka sa ilang kamot?
3. Gi lugos ba ka?
4. Nakahuna-huna baka na mueskapo?
5. Maau ba ang kaon nimu didto ug ang imong gikatulgan?
6. Unsa imong mga gihuna-huna atong mga panahuna na na hostage paka?
7. Nagmahay baka sa mga nahitabo nimo?
8. Unsa ang mga na amgo nimo sa mga nahitabo?
9. Sa nahitabo ka nimo, unsa ang imong mga nakat-unan?
10. Sa mga nahitabo, porsigido pa ba ka mupadayon sa imong pagka reporter?